occitan
Français modifier
Étymologie modifier
Adjectif modifier
Singulier | Pluriel | |
---|---|---|
Masculin | occitan \ɔk.si.tɑ̃\ |
occitans \ɔk.si.tɑ̃\ |
Féminin | occitane \ɔk.si.tan\ |
occitanes \ɔk.si.tan\ |
occitan \ɔk.si.tɑ̃\ masculin
- Relatif à l’Occitanie et à ses habitants.
La renaissance occitane.
- Relatif à l’occitan, langue romane.
Les dialectes occitans.
Les accents occitans sont très variés, du nasal roulant les cailloux dans les gaves au tout à fait plaintif, ou au chantant. Mais de la voix de Janot on ne saurait dire qu’elle a un accent. Sa voix, c’est lui.
— (Philippe Delerm, La vie en relief, Seuil, 2021, page 123)
Synonymes modifier
Dérivés modifier
Traductions modifier
Nom commun modifier
Invariable |
---|
occitan \ɔk.si.tɑ̃\ |
occitan \ɔk.si.tɑ̃\ masculin, au singulier uniquement
- Langue romane parlée dans le tiers sud de la France, au val d’Aran (Espagne) et dans certaines vallées alpines d’Italie.
- Le patois utilisé, le parler gaga, relève de la zone du franco-provençal, et mêle l’occitan, dont la limite septentrionale touche aux bornes du pays stéphanois, au français. Il utilise des mots et des tournures incompréhensibles pour un étranger. — (Gérard Thermeau, André-Antoine Neyron, 1772-1854: essai biographique, Publications de l’Université de Saint-Étienne, 2003, page 28)
- La désignation d’occitan, utilisée par l’administration royale dès le XIVe siècle (lingua occitana, patria linguae occitanae) par opposition à la lingua gallica qui désignait le français, a connu une nouvelle consécration au début de ce siècle : elle est infiniment préférable à celle de provençal qui tend de plus en plus, à cause de son ambiguïté, à être réservée au seul dialecte de Provence. — (Pierre Bec, Charles Camproux, Philippe Gardy, Langue et littérature occitanes sur Encyclopædia Universalis. Consulté le 15 avril 2014)
Abréviations modifier
Notes modifier
- Le code de cette langue (occitan) dans le Wiktionnaire est prv.
Synonymes modifier
Note : Historiquement, l’occitan a longtemps été appelé, par assimilation, limousin, gascon, provençal, voire languedocien.
Dérivés modifier
Vocabulaire apparenté par le sens modifier
Hyperonymes modifier
Hyponymes modifier
-
- Sous-dialectes méridionaux
- carcassonnais (appelé central par Alibert)
- toulousain
- fuxéen
- donezanais
- narbonnais
- Sous-dialectes orientaux
- Sous-dialectes occidentaux
- Sous-dialectes septentrionaux
Traductions modifier
- Afrikaans : Occitaans (af)
- Allemand : Okzitanisch (de)
- Amharique : ኦኪታንኛ (am) okītaninya
- Anglais : Occitan (en)
- Arabe : الأوكيتانية (ar) al’uwkitania
- Basque : okzitaniera (eu)
- Biélorusse : аксітанскі (be) aksitanski, аксітанская (be) aksitanskaja, правансальскай (be) pravansaĺskaj, правансальская (be) pravansaĺskaja
- Breton : okitaneg (br)
- Bulgare : окситански (bg) oksitanski, провансалски (bg) provansalski
- Catalan : occità (ca)
- Cherokee : ᎣᎩᏔᏂ (chr)
- Chinois : 欧西坦语 (zh) (歐西坦語) ōuxītǎnyǔ
- Coréen : 오크어 (ko) okeueo
- Croate : okcitanski jezik (hr) masculin
- Danois : occitansk (da)
- Espagnol : occitano (es) masculin
- Estonien : oksitaani (et), provansi (et)
- Finnois : oksitaani (fi)
- Frison : oksitaansk (fy)
- Gaélique irlandais : ocsatánais (ga)
- Galicien : occitano (gl)
- Gallo : oczitaun (*), ocitan (*)
- Gallois : ocitan (cy)
- Grec : οξιτανικά (el) oxitaniká
- Hébreu : אוקיטן (he)
- Hongrois : okcitán (hu)
- Indonésien : oksitan (id)
- Italien : occitano (it)
- Japonais : オック語 (ja) okku-go
- Letton : ocitāņu (lv)
- Lituanien : oksitanų (lt), provansalų (lt)
- Marathe : ऑक्सिटॅन (mr) Ŏksiṭĕna
- Népalais : अक्सिटन (ne) Aksiṭana
- Norvégien : oksitansk (no)
- Occitan : occitan (oc)
- Ourdou : آکيٹاني (ur)
- Polonais : okcytański (pl), prowansalski (pl)
- Portugais : occitano (pt)
- Roumain : occitană (ro) féminin
- Russe : окситанский (ru) oksitanskij, провансальский (ru) provansaľskij
- Slovaque : occitánsky (sk)
- Slovène : ocitanščina (sl)
- Suédois : occitanska (sv)
- Swahili : kiositani (sw)
- Tchèque : okcitánština (cs), okcitánský (cs)
- Thaï : ภาษาออกซิตัน (th) paa-săa òksídtan
- Ukrainien : окситан (uk) oksytan
- Wallon : Occitan (wa)
Synonymes modifier
- occitanien
- occitanique Référence nécessaire
Prononciation modifier
- La prononciation \ɔk.si.tɑ̃\ rime avec les mots qui finissent en \tɑ̃\.
- France (Paris) : écouter « occitan [ok.si.t̪ɑ̃] »
- France (Avignon) : écouter « occitan [ɔk.si.t̪ãŋ] »
- France : écouter « occitan [ok.si.t̪ɑ̃] »
- France (Lyon) : écouter « occitan [ok.si.t̪ɑ̃] »
Anagrammes modifier
→ Modifier la liste d’anagrammes
Voir aussi modifier
- occitan sur l’encyclopédie Wikipédia
- Édition en occitan du Wiktionnaire
- 37 286 entrées en occitan dans le Wiktionnaire
Références modifier
- « occitan », dans TLFi, Le Trésor de la langue française informatisé, 1971–1994 → consulter cet ouvrage
- "la Congregation Occitane" in Le Mercure français, ou suite de l’histoire de la paix, commençant l’an 1605, pour suite du septenaire de Cayet, continué par J. et Est. Richer jusqu'en 1695 et par Eus. Renoudot jusqu’en 1649. 1629. En ligne: https://books.google.fr/books?id=Cgw46qNLsGEC&pg=PA348&dq=Occitanie&hl=fr&sa=X&ei=WHg_VeTZOIOrOunCgCA&ved=0CKYBEOgBMBY#v=onepage
Occitan modifier
Étymologie modifier
- De oc, avec une finale basée sur aquitan ; le mot apparu à partir de la locution lingua occitana utilisée dans les textes administratifs en latin au XIIIe siècle pour distinguer la langue d’oc de la langue d’oïl (français).
Adjectif modifier
Nombre | Singulier | Pluriel |
---|---|---|
Masculin | occitan \ut͡siˈta\ |
occitans \ut͡siˈtas\ |
Féminin | occitana \ut͡siˈta.no̯\ |
occitanas \ut͡siˈta.no̯s\ |
occitan \ut͡siˈta\ (graphie normalisée)
- Occitan.
La literatura occitana.
- La littérature occitane.
La cultura occitana.
- La culture occitane.
Lo territòri occitan.
- Le territoire occitan.
Nom commun modifier
Singulier | Pluriel |
---|---|
occitan \ut͡siˈta\ |
occitans \ut͡siˈtas\ |
occitan \ut͡siˈta\ (graphie normalisée) masculin
- (Linguistique) Occitan.
Joan Bodon escrivèt en occitan.
- Jean Boudou a écrit en occitan.
Synonymes modifier
Hyperonymes modifier
Hyponymes modifier
Suivant le classement de Louis Alibert dans sa Grammatica occitana :
-
- Sous-dialectes méridionaux
- carcassés (appelé central par Alibert)
- tolosan
- foissenc
- donasanenc
- narbonés
- Sous-dialectes orientaux
- Sous-dialectes occidentaux
- Sous-dialectes septentrionaux
- aranés
- bordalés
- baionés
- bearnés/biarnés
- comengés
- coseranés
- garonés (Voir bordalés ?)
- gascon pirenenc
- landés o landescòt (Voir parlar negue)
- medoquin
- parlar negue (landés o landescòt)
- vasadés
Dérivés modifier
Prononciation modifier
- languedocien : [ut͡siˈta], [usiˈta]
- provençal : [usiˈtãⁿ]
- Pau (France) : écouter « occitan [Prononciation ?] »
- France (Béarn) : écouter « occitan [Prononciation ?] »
Voir aussi modifier
- occitan sur l’encyclopédie Wikipédia (en occitan)
Références modifier
- Congrès permanent de la lenga occitana, 20 dictionnaires occitans en ligne, XIX - XX s → consulter cet ouvrage
- Loís Alibèrt, (oc) Gramatica occitana segon los parlars lengadocians, Institut d’Estudis Occitans/Institut d’Estudis Catalans, 1976, ISBN 2-85910-274-4
- (oc) Joan de Cantalausa, Diccionari General Occitan a partir dels parlars lengadocians, 2002, ISBN 2-912293-04-9, C.A.O.C. → consulter cet ouvrage
- Christian Laux, Dictionnaire occitan-français (Laux), Institut d’Estudis Occitans, 2001, ISBN 978-2-85910-300-7 → Consulter en ligne
- Josiane Ubaud, Diccionari ortografic, gramatical e morfologic de l’occitan segon los parlars lengadocians, Trabucaire, 2011, ISBN 978-2-84974-125-2
- ↑ Frédéric Mistral, Lou Tresor dóu Felibrige, 1878, page 431