manipulus
Espéranto modifier
Forme de verbe modifier
Voir la conjugaison du verbe manipuli | |
---|---|
Conditionnel | manipulus |
manipulus \manipulus\
- Conditionnel de manipuli.
Latin modifier
Étymologie modifier
- Composé de manus (« main »), plus et plenus (« plein ») avec la variante maniplus : d’où le sens de « poignée » (une pleine main de) et celui de « troupe » (une poignée d’hommes).
Nom commun modifier
Cas | Singulier | Pluriel |
---|---|---|
Nominatif | manipulus | manipulī |
Vocatif | manipule | manipulī |
Accusatif | manipulum | manipulōs |
Génitif | manipulī | manipulōrum |
Datif | manipulō | manipulīs |
Ablatif | manipulō | manipulīs |
manipulus \Prononciation ?\ masculin
- Poignée, gerbe, botte.
- (Militaire) Manipule (compagnie de cent hommes).
- haec prima frons in acie florem iuuenum pubescentium ad militiam habebat. robustior inde aetas totidem manipulorum, quibus principibus est nomen, hos sequebantur, scutati omnes, insignibus maxime armis. hoc triginta manipulorum agmen antepilanos appellabant, quia sub signis iam alii quindecim ordines locabantur, ex quibus ordo unusquisque tres partes habebat earum unam quamque primam pilum uocabant. — (Tite-Live, Ab Urbe Condita)
- C’était dans cette première ligne de bataille que la fleur de la jeunesse essayait sa puberté militaire. Après eux, et formant autant de manipules, venaient des soldats d’un âge plus robuste, appelés principes, tous portant l’écu, et remarquables par l’éclat de leurs armes. Ces trente manipules s’appelaient antepilani, parce qu’ils précédaient sous les enseignes quinze autres sections, qui chacune se divisaient en trois parties. — (traduction)
- haec prima frons in acie florem iuuenum pubescentium ad militiam habebat. robustior inde aetas totidem manipulorum, quibus principibus est nomen, hos sequebantur, scutati omnes, insignibus maxime armis. hoc triginta manipulorum agmen antepilanos appellabant, quia sub signis iam alii quindecim ordines locabantur, ex quibus ordo unusquisque tres partes habebat earum unam quamque primam pilum uocabant. — (Tite-Live, Ab Urbe Condita)
- (Sens figuré) Poignée d’hommes, troupe, bande.
- manipulus furum — (Ter. Eun.)
- une bande de voleurs.
- manipulus furum — (Ter. Eun.)
Synonymes modifier
- (Troupe de cent soldats) centuria
Dérivés modifier
- mănĭpŭlāris, mănīplāris, mănūpŭlāris (« du manipule »)
- mănĭpŭlārĭus (« de manipule, de simple soldat »)
- mănĭpŭlātim (« par poignées, en botte, en gerbe »)
Références modifier
- « manipulus », dans Félix Gaffiot, Dictionnaire latin français, Hachette, 1934 → consulter cet ouvrage