Voir aussi : tiú, tíu

Espéranto modifier

Étymologie modifier

(Date à préciser) Formé de ti- (préfixe corrélatif démonstratif) et de -u (suffixe corrélatif d’individualité).

Adjectif démonstratif modifier

Cas Singulier Pluriel
Nominatif tiu
\ˈti.u\
tiuj
\ˈti.uj\
Accusatif tiun
\ˈti.un\
tiujn
\ˈti.ujn\

tiu \ˈti.u\ mot-racine UV

  1. Ce.
    • Mi ne konas tiun homon.
      Je ne connais pas cette personne.
    • Por traveturi tiun vojon, ni uzis tiom da tagoj, kiom da horoj vi nun uzas.
      Pour parcourir cette voie, il nous faut autant de jours que cela vous a pris d'heures.

Pronom démonstratif modifier

Cas Singulier Pluriel
Nominatif tiu
\ˈti.u\
tiuj
\ˈti.uj\
Accusatif tiun
\ˈti.un\
tiujn
\ˈti.ujn\

tiu \ˈti.u\ mot-racine UV

  1. Celui, celui-là.
    • Kiu vivos, tiu vidos.
      Qui vivra, verra.
    • doktrino, apogita sur tiu de Platono.
      Une doctrine fondée sur celle de Platon.

Dérivés modifier

Notes modifier

  1. Tiu est naturellement corrélatif de kiu :
    • La korteganoj, kiuj nun ankaŭ aperis, estis elegantaj kaj grandsinjoraj, sed kiu povosciis bone rigardi, tiu povis tuj rimarki, kia estis ilia esenco.
      Les courtisans, qui apparaissaient maintenant également, étaient élégants et majestueux, mais quiconque pouvait bien regarder pouvait voir immédiatement quelle était leur essence.
  2. tiu « ce » en tant qu'adjectif indéfini est par nature le déterminant d'un substantif — implicite ou explicite. Avec l'ellipse du substantif, il conserve tout son sens, mais son rôle dans ce cas prend la forme d'un pronom.
    1. L'ellipse est naturelle lorsque la phrase elle-même précise « celui de quoi », comme dans doktrino, apogita sur tiu de Platono.
    2. Sans autre précision donnée par le contexte, l'ellipse conventionnelle est a priori celle du mot « homo », homme, comme dans Kiu vivos, tiu vidos. Il joue alors le rôle d'un pronom personnel.
  3. « -o, -a ou -u? » : Les corrélatifs se terminant par -o (comme kio et tio) sont de vrais noms, et s'emploient comme tels. De ce fait, ils ne peuvent pas être complétés par des substantifs. « * Vi legas tion libron » est incorrect : les formes complétées sont nécessairement en -a ou en -u (formes pour lesquelles le complément peut être sous-entendu). Les formes en -a sont complétées par un qualificatif (sorte de, qualité) ; les formes en -o font référence à un substantif (objet concret ou abstrait).
    1. Vi legas tion= tu lis ça (journal, livre, affiche...) =un objet ;
    2. Vi legas tian libron = tu lis ce livre = une sorte de ce genre d'objet ;
    3. Vi legas tiun libron = tu lis ce genre de livres (les trois mousquetaires, peau d'âne,...) = un objet sélectionné de ce genre d'objet.

Vocabulaire apparenté par le sens modifier

Corrélatifs en espéranto, ou tabelvortoj {cat}
Intention indéfini question désignation totalité négation
Préfixe i- ki- ti- ĉi- neni-
Suff. Sens un quelconque,
un certain —
quel — ?!
lequel —
ce — là tout —
chaque —
aucun —
-o chose, situation io(n) kio(n) (ĉi) tio(n) ĉio(n) nenio(n)
-u personne (si seul) iu(j/n) kiu(j/n) (ĉi) tiu(j/n) ĉiu(j/n) neniu(j/n)
sélection (si + substantif)
-a qualité ia(j/n) kia(j/n) (ĉi) tia(j/n) ĉia(j/n) nenia(j/n)
-e lieu ie(n) kie(n) (ĉi) tie(n) ĉie(n) nenie(n)
-es possession ies kies (ĉi) ties ĉies nenies
-el manière iel kiel (ĉi) tiel ĉiel neniel
-al cause ial kial (ĉi) tial ĉial nenial
-am temps iam kiam (ĉi) tiam ĉiam neniam
-om quantité iom kiom (ĉi) tiom ĉiom neniom

Prononciation modifier

Références modifier

Bibliographie modifier

Finnois modifier

Étymologie modifier

Étymologie manquante ou incomplète. Si vous la connaissez, vous pouvez l’ajouter en cliquant ici.

Nom commun modifier

Cas Singulier Pluriel
Nominatif tiu tiut
Génitif tiun tiiden
tiitten
Partitif tiuta tiita
Accusatif tiu[1]
tiun[2]
tiut
Inessif tiussa tiissa
Illatif tiuhan tiihin
Élatif tiusta tiista
Adessif tiulla tiilla
Allatif tiulle tiille
Ablatif tiulta tiilta
Essif tiuna tiina
Translatif tiuksi tiiksi
(Excessif) (tiunta) (tiinta)
Abessif tiutta tiitta
Instructif - tiin
Comitatif - tiine[3]
Distributif - tiittain
Prolatif - tiitse

tiu \ˈtiu̯\

  1. Vingt, vingtaine. Au sens propre un ensemble de vingt œufs.

Anagrammes modifier