Breton modifier

Étymologie modifier

Composé de an (« le ») et de unan (« un »).

Adverbe modifier

an-unan \ã.ˈnỹː.nãn\

  1. Seul : forme impersonnelle, avec un verbe.
    • Ne vez ket kavet mad ar boued pa vezer an-unan o tebriñ. — (Jules Gros, Le Trésor du Breton parlé - Troisième partie - Le style populaire, 1974, page 113)
      On ne trouve pas bonne la nourriture quand on est seul à manger.
    • Vad a ra en em gavout gant an dud goude bezañ bet keit all an-unan. — (Ronan Hirrien, Ronan Hirrien, in Ya!, no 557, 12 février 2016, page 12)
      Cela fait du bien de se retrouver avec les gens après avoir été seul aussi longtemps.
  2. Tout seul, sans être aidé : forme impersonnelle, avec un verbe.
    • Amañ ez eer an-unan. — (Jules Gros, Le Trésor du Breton parlé - Troisième partie - Le style populaire, 1974, page 113)
      Ici on marche seul (l’enfant d’ici marche seul).
  3. Soi-même : avec un substantif, un pronom personnel ou une préposition conjuguée.
    • Kentoc’h mervel an-unan eget kas ar re all d’ar maro. — (F. Vallée, Grand dictionnaire français-breton, Rennes, 1931-33, page 696)
      Plutôt mourir soi-même que d’envoyer les autres à la mort.
    • Treiñ kein deor an-unan, sammañ ar groaz... — (Jean-François Kieffer, Troioù-kaer Loupio, levrenn 1, An emgav, traduit par Job an Irien, 2007, page 14)
      Tourner le dos à soi-même, porter la croix...

Dérivés modifier

Vocabulaire apparenté par le sens modifier

Singulier 1re personne ma-unan
2e personne da-unan
3e personne
masculin
e-unan
3e personne
féminin
he-unan
Pluriel 1re personne hon-unan
2e personne hocʼh-unan
3e personne o-unan
Impersonnel an-unan

Pronom personnel modifier

an-unan \ã.ˈnỹː.nãn\

  1. Pronom personnel indéfini : soi.
    • Met petra da ober gant buhez an-unan, ‘se ? — (Mikael Madeg, Kroaz Karistoue, in Ya!, no 522, 12 juin 2015, page 6)
      Mais que faire de sa vie [la vie de soi] ?
    • Furmidigezh ar me eorizhek a zo dezhi emplegadurioù sadek-mazoc’hek, da skouer nac’hadur an emgen, keñverek da haeradur an-unan. — (Guy Étienne, Geriadur ar Bredelfennerezh e peder yezh : galleg, alamaneg, saozneg, brezhoneg - Dictionnaire de Psychanalyse en quatre langues : français, allemand, anglais, breton, Preder, 1983, page 303)
      La formation du moi idéal a des implications sado-masochiques, notamment la négation de l’autre corrélative de l’affirmation de soi.