Voir aussi : Carmen

Latin modifier

Étymologie modifier

(Nom commun 1) Mot dérivé de censeo (« annoncer, déclarer »), avec le suffixe -men[1] ou dérivé de cano (« chanter »), avec le suffixe -men[2].
Il est apparenté au sanscrit castnan[3] (« texte sacré, invocation ») ou çasto[1] (« déclamer »), à Camena (« Camène, nymphe prophétique, plus tard identifiée aux Muses »), à camillus[1] (« enfant de chœur »).
(Nom commun 2) Dérivé de caro, avec le suffixe -men.

Nom commun 1 modifier

Cas Singulier Pluriel
Nominatif carmen carmina
Vocatif carmen carmina
Accusatif carmen carmina
Génitif carminis carminum
Datif carminī carminibus
Ablatif carminĕ carminibus

carmen neutre

  1. Paroles magiques, enchantement, incantation, charme.
    • Carminibus Circe socios mutavit Ulixi — (Virgile, Enéide, 8, 69)
  2. Formule (religieuse ou judiciaire), sentence, maxime, article (d'une loi).
    • liber Catonis qui inscriptus est Carmen de moribus — (Gell. 11, 2, 2)
    • ut totum illud, VTI. LINGVA. NVNCVPASSIT., non in XII. tabulis, sed in magistri carmine scriptum videretur. — (Cicéron, De oratore, I, 57)
      Cette sentence : Réglez-vous sur les termes de l'acte, se trouve dans la loi des Douze Tables, que vous préférez à tous les livres du monde ; elle eût paru tirée des aphorismes de quelque maître. — (traduction)
  3. (Poésie) Poème, partie d'un poème, vers, poésie, poésie lyrique, chant.
    • contexere (fundere) carmina.
      composer des vers.
    • carmine tu gaudes, hic delectatur iambis — (Horace, Ep. 2, 2, 59)
  4. (Musique) Chant (vocal ou instrumental).
    • citharae liquidum carmen. — (Lucrèce. 4, 981)
  5. Prédiction, prophétie.

Synonymes modifier

Dérivés modifier

Dérivés dans d’autres langues modifier

Nom commun 2 modifier

Cas Singulier Pluriel
Nominatif carmen carmina
Vocatif carmen carmina
Accusatif carmen carmina
Génitif carminis carminum
Datif carminī carminibus
Ablatif carminĕ carminibus

carmen neutre

  1. Carde, peigne à carder.

Dérivés modifier

Voir aussi modifier

  • carmen sur l’encyclopédie Vikidia  

Références modifier

  1. a b et c « carmen », dans Charlton T. Lewis et Charles Short, A Latin Dictionary, Clarendon Press, Oxford, 1879 → consulter cet ouvrage
  2. Julius PokornyIndogermanisches etymologisches Wörterbuch, 1959 → consulter cet ouvrage
  3. Michel Bréal et Anatole Bailly, Dictionnaire étymologique latin, Hachette, Paris, 1885 → consulter cet ouvrage