Breton modifier

Étymologie modifier

Du moyen breton gourchemenn[1][2].
Dérivé de kemenn, avec le préfixe gour- (avec une mutation consonantique par spirantisation kemenn → cʼhemenn).

Nom commun modifier

Mutation Singulier Pluriel
Non muté gourcʼhemenn gourcʼhemennoù
Adoucissante cʼhourcʼhemenn cʼhourcʼhemennoù
Durcissante kourcʼhemenn kourcʼhemennoù

gourcʼhemenn \ɡur.ˈɣẽmː.ɛn\ masculin

  1. Commandement, ordre.

Dérivés modifier

Verbe modifier

Mutation Infinitif
Non muté gourcʼhemenn
Adoucissante cʼhourcʼhemenn
Durcissante kourcʼhemenn

gourcʼhemenn \ɡur.ˈɣẽmː.ɛn\ transitif (voir la conjugaison), base verbale gourcʼhemenn-

  1. Commander, ordonner.
    • Er gêr e oa mamm-gozh atav o c’hourc’hemenn : an holl, ha tad-kozh da gentañ, o doa aon razi. — (Roparz Hemon, Alanig an Tri Roue, Skridoù Breizh, 1950, page 73)
      À la maison, grand-mère était toujours en train de commander : tous, et grand-père en premier, avaient peur d’elle (devant elle).
  2. Recommander.

Variantes modifier

Forme de verbe modifier

Mutation Forme
Non muté gourcʼhemenn
Adoucissante cʼhourcʼhemenn
Durcissante kourcʼhemenn

gourcʼhemenn \ɡur.ˈɣẽmː.ɛn\

  1. Troisième personne du singulier de l’indicatif présent du verbe gourcʼhemenn/gourcʼhemennañ/gourcʼhemenniñ.
    • Ar pezh a cʼhourcʼhemenn ho maouez a rankit da ober, Jalm, a se n’eus ket da dortañ. — (Yann-Vari Perrot, E-tal ar poull, in C’hoariva brezhonek - Pemp pezh-c’hoari berr, Skridoù Breizh, 1944, page 42)
      Ce que votre femme vous ordonne de faire, vous devez le faire, Jalm, sur cela il n’y a pas à hésiter.
  2. Deuxième personne du singulier de l’impératif du verbe gourcʼhemenn/gourcʼhemennañ/gourcʼhemenniñ.

Références modifier

  1. Jehan LagadeucCatholicon, Tréguier, 1499
  2. Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Le Chasse-Marée, Douarnenez, 2003, page 382b