architectus
Latin modifier
Étymologie modifier
- Du grec ancien ἀρχιτέκτων, arkhitektôn (« maitre-charpentier ») → voir tectum, « toit », pour un équivalent du radical.
Nom commun modifier
Cas | Singulier | Pluriel |
---|---|---|
Nominatif | architectus | architectī |
Vocatif | architecte | architectī |
Accusatif | architectum | architectōs |
Génitif | architectī | architectōrum |
Datif | architectō | architectīs |
Ablatif | architectō | architectīs |
architectus \Prononciation ?\ masculin (pour une femme, on dit : architecta)
- (Architecture) Architecte, constructeur, maître d’œuvre.
- Non enim debet nec potest esse architectus grammaticus, uti fuerit Aristarchus, sed non agrammatus, nec musicus ut Aristoxenus, sed non amusos, nec pictor ut Apelles, sed graphidos non inperitus nec plastes quemadmodem Myron seu Polyclitus, sed rationis plasticae non ignarus, nec denuo medicus ut Hippocrates, sed non aniatrologicus, nec in ceteris doctrinis singulariter excellens, sed in is non inperitus. — (Vitruve, De architectura, I)
- En effet, il n'est pas nécessaire, il n'est pas possible que l'architecte soit aussi bon grammairien qu'Aristarque, aussi grand musicien qu'Aristoxène, aussi habile peintre qu'Apelle, aussi célèbre sculpteur que Myron ou Polyclète, aussi savant médecin qu'Hippocrate ; il suffit qu'il ne soit pas étranger à la grammaire, à la musique, à la peinture, à la sculpture, à la médecine : il est impossible qu'il excelle dans chacune de ces sciences. — (traduction)
- Non enim debet nec potest esse architectus grammaticus, uti fuerit Aristarchus, sed non agrammatus, nec musicus ut Aristoxenus, sed non amusos, nec pictor ut Apelles, sed graphidos non inperitus nec plastes quemadmodem Myron seu Polyclitus, sed rationis plasticae non ignarus, nec denuo medicus ut Hippocrates, sed non aniatrologicus, nec in ceteris doctrinis singulariter excellens, sed in is non inperitus. — (Vitruve, De architectura, I)
- (Sens figuré) Faiseur, auteur, artisan.
- princeps atque architectus sceleris. — (Cicéron)
- instigateur et artisan du crime.
- sic omnis faber et architectus qui noctem tamquam diem transigit qui sculpit signacula sculptilia et adsiduitas eius variat picturam cor suum dabit in similitudinem picturae et vigilia sua perficit opus. — (Vulgata, Ecclesiasticus, 38:28)
- Pareillement tous les ouvriers et gens de métier qui travaillent jour et nuit, ceux qui font profession de graver des sceaux et qui s'efforcent d'en varier le dessin; ils ont à cœur de bien reproduire le modèle et veillent pour achever leur ouvrage.
- princeps atque architectus sceleris. — (Cicéron)
Variantes modifier
Dérivés modifier
- architector (« construire »)
- architectura (« art de construire »)
Apparentés étymologiques modifier
- architectonice (« art de construire »)
- architectonicus (« de construction »)
Dérivés dans d’autres langues modifier
- Anglais : architect
- Espagnol : arquitecto
- Français : architecte
- Italien : architetto
Références modifier
- « architectus », dans Félix Gaffiot, Dictionnaire latin français, Hachette, 1934 → consulter cet ouvrage