hir
BretonModifier
ÉtymologieModifier
- Du moyen breton hyr[1].
- À comparer avec les adjectifs hir en gallois, hyr en cornique, sir en gaélique irlandais, siros en gaulois (sens identique).
Adjectif Modifier
Nature | Forme |
---|---|
Positif | hir |
Équatif | ken hir ou keit |
Comparatif | hirocʼh |
Superlatif | hirañ |
Exclamatif | hirat |
hir \ˈhiːr\
- Long (dimension).
- Hervez an doare, diouskouarn Perig al Lakez, ma yontr koz, a oa re hir, kalz hiroc’h eget re ar c’had, damdostik ken hir ha re an azen. — (E. Crocq (Spern-Gwen), Marvailhou Kerne, Ti-moulerez Sant Gwilherm, Sant Brieg, 1910, p. 33)
- Apparemment, les oreilles de Perig al Lakez, mon grand-oncle, étaient trop longues, bien plus longues que celles d’un lièvre, presque aussi longues que celles d’un âne.
- Hervez an doare, diouskouarn Perig al Lakez, ma yontr koz, a oa re hir, kalz hiroc’h eget re ar c’had, damdostik ken hir ha re an azen. — (E. Crocq (Spern-Gwen), Marvailhou Kerne, Ti-moulerez Sant Gwilherm, Sant Brieg, 1910, p. 33)
- Long, qui dure longtemps.
- Ha, ma kleve un trouz bennak, e oa klemmoù hir an avel e gwez avaloù al liorzh, hag ar gaouenn gant he galvadennoù melkonius e koadoù Troboa. — (Jakez Riou, An ti satanazet, Skridoù Breizh, 1944, page 54)
- Et, s’il entendait un bruit, c’était les longues plaintes du vent dans les pommiers du jardin, et la chouette avec ses appels mélancoliques dans les bois de Troboa.
- Ha, ma kleve un trouz bennak, e oa klemmoù hir an avel e gwez avaloù al liorzh, hag ar gaouenn gant he galvadennoù melkonius e koadoù Troboa. — (Jakez Riou, An ti satanazet, Skridoù Breizh, 1944, page 54)
- (Au comparatif après gouzout) Plus.
- Ne ouient ket hirocʼh eus istor an teñzor. — (Jakez Riou, An ti satanazet, Skridoù Breizh, 1944, page 47)
- Ils n’en savaient pas plus sur l’histoire du trésor.
- Ne ouient ket hirocʼh eus istor an teñzor. — (Jakez Riou, An ti satanazet, Skridoù Breizh, 1944, page 47)
AntonymesModifier
DérivésModifier
Dérivés dans d’autres languesModifier
PrononciationModifier
- France (Bretagne) : écouter « hir [Prononciation ?] »
RéférencesModifier
- ↑ Jehan Lagadeuc, Catholicon, Tréguier, 1499
GalloisModifier
ÉtymologieModifier
- Voir le breton hir.
Adjectif Modifier
hir \Prononciation ?\
- Long.
AnagrammesModifier
LatinModifier
ÉtymologieModifier
- Apparenté au grec ancien χείρ, kheír (« main »).
Nom commun Modifier
hir \Prononciation ?\ masculin ou neutre indéclinable
- Paume de la main.
- Exemple d’utilisation manquant. (Ajouter)
VariantesModifier
RéférencesModifier
- « hir », dans Félix Gaffiot, Dictionnaire latin français, Hachette, 1934 → consulter cet ouvrage
LuxembourgeoisModifier
ÉtymologieModifier
Étymologie manquante ou incomplète. Si vous la connaissez, vous pouvez l’ajouter en cliquant ici.
Pronom personnel Modifier
Cas | Nominatif | Accusatif | Datif | Génitif | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tonique | Atone | Tonique | Atone | Tonique | Atone | Tonique | ||||||
Singulier | 1re personne | ech | – | mech | – | mir | mer | menger | ||||
2e personne | du | de | dech | – | dir | der | denger | |||||
3e personne | Masculin | hien hie / heen hee |
en | hien hie / heen hee |
en | him | em | senger | ||||
Féminin | si | se | si | se | hir | er | hirer | |||||
Neutre | hatt | et, ’t | hatt | et, ’t | him | em | senger | |||||
Pluriel | 1re personne | mir | mer | eis / äis / ons | – | eis / äis / ons | – | eiser | ||||
2e personne | dir / Dir | der / Der | iech / Iech | – | iech / Iech | – | Ärer | |||||
3e personne | si | se | si | se | hinnen hinne |
– | hirer |
hir \hiːɐ̯\
Pronom possessif Modifier
Cas | Nominatif / Accusatif | Datif | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masculin | Féminin | Neutre | Pluriel | Masculin | Féminin | Neutre | Pluriel | |||||
Singulier | 1re personne | mäin mäi |
meng | mäin mäi |
meng | mengem | menger | mengem | mengen menge | |||
2e personne | däin däi |
deng | däin däi |
deng | dengem | denger | dengem | dengen denge | ||||
3e personne | Masculin | säin säi / säint |
seng | säin säi / säint |
seng | sengem | senger | sengem | sengen senge | |||
Féminin | hiren hire |
hir | hiert | hir | hirem | hirer | hirem | hiren hire | ||||
Neutre | säin säi / säint |
seng | säin säi / säint |
seng | sengem | senger | sengem | sengen senge | ||||
Pluriel | 1re personne | eisen eise / onsen onse |
eis / ons | eist / onst | eis / ons | eisem / onsem | eiser / onser | eisem / onsem | eisen eise | |||
2e personne | ären äre / Ären Äre |
är / Är | äert / Äert | är / Är | ärem / Ärem | ärer / Ärer | ärem / Ärem | ären äre / Ären Äre | ||||
3e personne | hiren hire |
hir | hiert | hir | hirem | hirer | hirem | hiren hire |
hir \hiːɐ̯\